Πρώτα απ’ όλα, ο Tony Brooks ήταν ένας τζέντλεμαν. Ήταν επίσης πολύ προσεκτικός οδηγός, που δεν οδηγούσε ποτέ πέραν των προσωπικών του ορίων και των ορίων του αυτοκινήτου που είχε στα χέρια του, γεγονός που τον έβγαλε σώο και αβλαβή από μια πολύ επικίνδυνη εποχή του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Ήταν επίσης πολύ προσγειωμένος άνθρωπος, χωρίς παραφουσκωμένο εγωισμό. Παρά την επιτυχία του στις ανώτερες μορφές του μηχανοκίνητου αθλητισμού, φρόντισε να ολοκληρώσει τις σπουδές του για να γίνει οδοντίατρος.
Ήταν ο τελευταίος εν ζωή νικητής Grand Prix της δεκαετίας του 1950 και ήταν ένας από τους καλύτερους οδηγούς της εποχής του, που σίγουρα θα άξιζε έναν παγκόσμιο τίτλο. Ο Βρετανός, που είχε την ψυχραιμία να εγκαταλείψει το σπορ πριν τα 30ά του γενέθλια, είχε σημειώσει τις περισσότερες νίκες σε ολόκληρη τη δεκαετία του 1950, έπειτα από τους Juan Manuel Fangio, Alberto Ascari και Stirling Moss. Ο τελευταίος, ο καλύτερος ίσως οδηγός της Formula 1 που δεν κατέκτησε τίτλο, ο οποίος είχε αγωνιστεί εναντίον του συμπατριώτη του και ως team-mate του, είχε δηλώσει ότι στην ιδανική του ομάδα, θα είχε για οδηγούς τον Jim Clark και τον Tony Brooks.
Πρώτη επαφή
Το 1948, στα 16 του, ο Brooks αγόρασε μια μοτοσικλέτα BSA Gold Star 350 κ. εκ. και στα 17 του ακολούθησε μια Triumph Thunderbird 650 κ. εκ. Σύντομα διαπίστωσε ότι ήθελε να δοκιμάσει τα όρια σε οτιδήποτε οδηγούς και ο μόνος τρόπος να το κάνει αυτό ήταν ο μηχανοκίνητος αθλητισμός. Η μητέρα του πούλησε το MG TC που είχε, και ο ίδιος τη μοτοσικλέτα του, για να αγοραστεί ένα Healey Silverstone, με το οποίο το 1952 ο Brooks ξεκίνησε να συμμετέχει σε αγώνες αυτοκινητικών λεσχών.
Ένας άλλος οδηγός αγώνων και φίλος του, ο Arthur Haly του παραχώρησε την πολύ ταχύτερη Frazer Nash Le Mans Replica. Τα αποτελέσματά του προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των ιθυνόντων της AFN που διαχειριζόταν την Frazer Nash. H AFN έδωσε αρκετές ευκαιρίες στον Brooks σε αγώνες, με τον Βρετανό να κατακτά νίκες στην κατηγορία του. Αυτό προσέλκυσε το ενδιαφέρον του John Wyer, μάνατζερ της εργοστασιακής ομάδας της Aston Martin, o οποίος διοργάνωσε ένα τεστ με νεαρούς φερέλπιδες το Δεκέμβριο του 1954. Ο Wyer τον προσέλαβε στην ομάδα σπορ αυτοκινήτων της Aston Martin και τον επόμενο Ιούνιο συμμετείχε στις 24 Ώρες του Le Mans, στον αγώνα που σημειώθηκε το μεγαλύτερο ατύχημα στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού, με 80 νεκρούς.
Το θαύμα των Συρακουσών
O Brooks έκανε πρακτική για να γίνει οδοντίατρος και βρισκόταν στο νοσοκομείο με μία ασθενή στην καρέκλα όταν έλαβε το τηλεφώνημα από τον Rodney Clark το 1955 να συμμετάσχει με τη μικρή ομάδα της Connaught στο μη πρωταθληματικό Grand Prix των Συρακουσών, στη Σικελία. O Brooks δεν απάντησε αμέσως ναι, διότι ήθελε να πάρει την άδεια του διευθυντή του. Μόλις 23 ετών τότε, ο Brooks δεν είχε οδηγήσει μονοθέσιο Grand Prix στη ζωή του (είχε κάνει τρεις αγώνες με μια 2λιτρη Connaught Formula 2) και δε γνώριζε την πίστα.
Στην πτήση προς την Ιταλία διάβαζε για τις εξετάσεις που είχε να δώσει την επόμενη εβδομάδα. Ενοικίασε μια βέσπα για να μάθει την πίστα. Παρατάχθηκε στην πρώτη σειρά εκκίνησης πλαισιώνοντας σε καταξιωμένους αντιπάλους, όπως οι Ιταλοί αστέρες Luigi Musso και Luigi Villoresi (που οδηγούσαν την πιο ισχυρή Maserati 250F). Όχι μόνο αυτό, αλλά κατέκτησε και τη νίκη, στο ντεμπούτο του σε αγώνες Grand Prix. Ήταν η πρώτη νίκη βρετανικού αυτοκινήτου σε διεθνή αγώνα από τη νίκη του σερ Henry Segrave στο Grand Prix του San Sebastian στην Ισπανία το 1924.
Έπειτα από αυτή τη νίκη, η Connaught καθώς και ο ιδιοκτήτης ιδιωτικής ομάδας Rob Walker (κληρονόμος της περιουσίας που δημιουργήθηκε από το ουίσκι Johnnie Walker) έκαναν πρόαταση στον Brooks για τη σεζόν του 1956, αλλά εκείνος επέλεξε την BRM. Στην ουσία όμως έκανε μόλις έναν αγώνα, το Βρετανικό GP με ένα μονοθέσιο το οποίο είχε αποκαλέσει «φονικό». Ο Brooks είχε ένα τρομακτικό ατύχημα στο Silverstone, όταν κόλλησε το γκάζι με αποτέλεσμα η BRM P25 να βγει εκτός πίστας, να αναποδογυρίσει και να τυλιχθεί στις φλόγες. Ο Brooks τη γλίτωσε με κάταγμα στη γνάθο και ραγισμένο αστράγαλο. Μερικές ημέρες αργότερα θα συμμετείχε στις 24 Ώρες του Le Mans.
Το κεφάλαιο Vanwall
Το 1957, o Brooks προσχώρησε στην βρετανική υπερομάδα της Vanwall, που δημιούργησε ο Tony Vandervell, o οποίος είχε γίνει εκατομμυριούχος κατασκευάζοντας ρουλεμάν. Ηγέτης της ομάδας ήταν ο Stirling Moss. Στον πρώτο του αγώνα με τη Vanwall και δεύτερο στην F1, o Brooks κατάφερε να τερματίσει δεύτερος χωρίς συμπλέκτη στο Μονακό, πίσω από τον Fangio, με το χέρι πληγωμένο, από τις αλλαγές με τον επιλογέα. Τις επόμενες δύο εβδομάδες πήρε νίκες με την Aston Martin στο Spa-Francorchamps και στα 1000 χλμ. του Nürburgring. Στο Le Mans, ακολούθησε ένα ακόμα σοβαρό ατύχημα, καθώς προσπαθούσε να ξεκολλήσει το κιβώτιο της Aston Martin του από την 4η σχέση, έχασε τα φρένα και κατέληξε με αναποδογυρισμένο αυτοκίνητο και αρκετούς ελαφρούς τραυματισμούς.
Λίγες ημέρες αργότερα θα οδηγούσε στο GP Μ. Βρετανίας στο Aintree. Δεν είχε την αντοχή να ολοκληρώσει πολλούς γύρους και όταν ο Moss αντιμετώπισε πρόβλημα με το δικό του μονοθέσιο, ο Brooks κλήθηκε να του παραδώσει το δικό του. Ο Moss κατέκτησε την πρώτη νίκη σε Grand Prix του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος για βρετανικό μονοθέσιο, με τον Brooks να μοιράζεται τη δόξα στα βιβλία των στατιστικών. Ήταν η τελευταία φορά που αναδείχθηκε νικητήριο δίδυμο οδηγών που μοιράστηκαν το ίδιο μονοθέσιο σε αγώνα της Formula 1.
Την επόμενη χρονιά, ο Brooks κατέκτησε τρεις νίκες, περισσότερες από τον Πρωταθλητή Mike Hawthorn. Στην τρομακτική, ταχύτατη παλιά χάραξη του Spa, ο Brooks ήταν επικεφαλής από την αρχή μέχρι το τέλος του αγώνα και κατέκτησε την πρώτη του πραγματική νίκη.
Στο απαιτητικό Nordshcleife του Νürburgring κατέκτησε την μεγαλύτερη νίκη τη καριέρας του, όπως την είχε αποκαλέσει, αλλά ήταν πικρή, δεδομένου του θανάτου του Peter Collins.
O Brooks επικράτησε επίσης και στην ταχύτατη πίστα της Monza, για να ολοκληρώσει τη σεζόν στην 3η θέση της βαθμολογίας, με την Vanwall να κατακτά το πρώτο Πρωτάθλημα Κατασκευαστών στην ιστορία της Formula 1.
Το κάλεσμα από τη Ferrari
To 1959 o Tony Brooks βρέθηκε στη Ferrari, επειδή ο Tony Vandervell αποφάσισε να αποχωρήσει από τη Formula 1 (πιθανότατα λόγω του θανάτου του Stuart Lewis-Evans στο φινάλε της σεζόν στο Μαρόκο την προηγούμενη χρονιά), αλλά δεν το ανακοίνωσε έως τον Ιανουάριο. Μέχρι τότε, όλες οι κορυφαίες βρετανικές ομάδες είχαν βρει τους οδηγούς με τους οποίους θα αγωνίζονταν την επόμενη σεζόν. Λίγες ημέρες έπειτα από την ανακοίνωση της Vanwall, ο Brooks έλαβε τηλεφώνημα από τον αγωνιστικό διευθυντή της Ferrari, Romolo Tavoni, με μια πρόταση να οδηγήσει για τη Scuderia.
Έχοντας μάθει ήδη Ιταλικά, για να κατακτήσει την Ιταλίδα μέλλουσα σύζυγό του Pina Resegotti, είχε τη δυνατότητα να συνεννοηθεί με τον Enzo Ferrari χωρίς τη βοήθεια διερμηνέα. O Βρετανός δέχθηκε την προσφορά, καθώς ήταν το μοναδικό ανταγωνιστικό cockpit που είχε απομείνει. Η Ferrari από την πλευρά της είχε χάσει τους Luigi Musso και Peter Collins σε θανατηφόρα ατυχήματα το 1958, ενώ ο Πρωταθλητής Mike Hawthorn που είχε αποχωρήσει από την ενεργό δράση, είχε χάσει τη ζωή του σε αυτοκινητικό ατύχημα.
Παραδόξως, ο Commendatore αποδέχθηκε το γεγονός ότι ο Brooks δεν ήθελε να συμμετάσχει στις 24 Ώρες του Le Mans, καθώς εκείνη την εποχή, για να διασφαλίσουν ότι θα φτάσουν έως τον τερματισμό κινούνταν έως και 15 δλ. στο γύρο μακριά από το όριο, κάτι που ο ίδιος βαριόταν να κάνει! Ο Enzo Ferrari προειδοποίησε τον Brooks ότι δεν υπάρχει προκαθορισμένος Νο. 1 οδηγός στη Scuderia και ανάλογα με τα αποτελέσματα στην πορεία της σεζόν, θα έβγαινε η απόφαση όσον αφορά ποιος θα αποτελούσε το επίκεντρο της ομάδας.
Στην εξουθενωτική ζέστη του GP Γαλλίας, ο Brooks κατέκτησε την πρώτη του νίκη με Ferrari, στην πίστα του Rheims. Αυτό το αποτέλεσμα εξόργισε τον Γάλλο team-mate του, Jean Behra, που είχε επιτέλους καταφέρει να γίνει εργοστασιακός οδηγός της Ferrari και πίστευε ότι θα έχει μεταχείριση Νο. 1 οδηγού επειδή ήταν πιο έμπειρος. Μετά τον αγώνα της πατρίδας του, ο εύσωμος και απότομος Behra ήρθε σε διαπληκτισμό με τον Romolo Tavoni και τον γρονθοκόπησε, γεγονός που έκανε τον Enzo Ferrari να απολύσει τον Γάλλο.
Ο Behra θα έχανε τη ζωή του λίγες εβδομάδες αργότερα, στον αγώνα σπορ αυτοκινήτων που διεξήχθη στα πλαίσια του Grand Prix Γερμανίας, το οποίο φιλοξένησε για μοναδική φορά στην ιστορία της Formula 1 η τρομακτική πίστα του Avus, στο Βερολίνο. Επρόκειτο για δύο μεγάλες ευθείες εθνικής οδού, ενωμένες με δύο φουρκέτες, η μία εκ των οποίων είχε κλίση 43 μοιρών, με ύψος που έφτανε τα 12 μέτρα στην άκρη ανασηκωμένης πλευράς, από την οποία έπεσε η Porsche που οδηγούσε -στο βρεγμένο- ο Jean Behra. Ο Tony Brooks θα νικούσε εκείνο τον αγώνα σε ένα λυπηρό Σαββατοκύριακο.
Αναποδιές
Μεταξύ αυτών των δύο αγώνων είχε πραγματοποιηθεί στο Aintree το GP Μ. Βρετανίας, στο οποίο η Ferrari δεν συμμετείχε, λόγω απεργίας των Ιταλών εργατών. Ο Brooks αναγκάστηκε να αγωνιστεί με μια περυσινή Vanwall που του παραχώρησε o Vandervell, δηλαδή ένα μη ανταγωνιστικό μονοθέσιο, για να εγκαταλείψει στα αρχικά στάδια του αγώνα. Επίσης, εκείνη τη χρονιά ακυρώθηκε το GP Βελγίου, λόγω διαφωνιών όσον αφορά τα χρήματα εκκίνησης που προσέφεραν σε οδηγούς και ομάδες οι διοργανωτές του αγώνα, στο οποίο ο Brooks είχε επικρατήσει το 1958.
Στις δοκιμές του GP Ιταλίας, ο Tony Brooks είπε στους Ιταλούς μηχανικούς μερικές λέξεις που μετάνιωνε μέχρι το τέλος της ζωής του, καθώς τους ενημέρωσε ότι μύρισε Ferodo, καθώς επέστρεφε στα pits αλλά δεν ανέφερε να ελέγξουν τα φρένα. Οι μηχανικοί αποφάσισαν από μόνοι τους να αντικαταστήσουν το συμπλέκτη του μονοθεσίου του Βρετανού, ο οποίος την επόμενη ημέρα αστόχησε στην εκκίνηση.
Διεκδίκηση τίτλου
Παρόλα αυτά, ο Brooks διεκδικούσε τον τίτλο στο φινάλε της σεζόν, τον μοναδικό αγώνα της F1 που διεξήχθη ποτέ στην πίστα του Sebring στις ΗΠΑ. Πριν την εκκίνηση δημιουργήθηκε διαμάχη, όταν ο Brooks κλήθηκε να μεταφερθεί στη δεύτερη σειρά, καθώς οι χρονομέτρες είχαν σημειώσει ότι ο Harry Schell είχε κάνει ταχύτερο χρόνο. Ωστόσο, ο Αμερικανός είχε γράψει αυτό το χρόνο έχοντας βρει τρόπο να παρακάμψει τη φουρκέτα Warehouse, κερδίζοντας 6 δλ., κάτι που αποκαλύφθηκε μόνο μετά τον αγώνα. Ο Brooks βρέθηκε στη δεύτερη σειρά εκκίνησης, εμπρός από τον νεαρό Wolfgang von Trips, που ήθελε να εντυπωσιάσει τον Enzo Ferrari για να εξασφαλίσει μια μόνιμη θέση στην ομάδα. Ο Γερμανός, προσπαθώντας να ακολουθήσει τον ταχύτερο οδηγό της Scuderia, προσέκρουσε επάνω στον team-mate του στον πρώτο γύρο του αγώνα.
Ο Brooks είχε μισό γύρο να λάβει μια από τις πιο δύσκολες αποφάσεις της ζωής του: αν θα επέστρεφε στα pits για να εξετάσει αν υπάρχει κάποια βλάβη, χάνοντας κάθε ελπίδα να διεκδικήσει τον τίτλο, ή αν θα ρίσκαρε να συνεχίσει. Εντέλει, έχοντας υποσχεθεί στον εαυτό του έπειτα από τα ατυχήματα στο Silverstone το 1956 και στο Le Mans το 1957 ότι δεν πρόκειται να οδηγήσει αυτοκίνητο για του οποίου την ακεραιότητα δεν είναι σίγουρος, επέλεξε να κατευθυνθεί προς τα pits, όπου διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε πρόβλημα. Αλλά είχαν χαθεί 2 λεπτά. Στον αγώνα τερμάτισε 3ος, ενώ από τους άλλους διεκδικητές, ο Stirling Moss εγκατέλειψε και ο Jack Brabham έμεινε από καύσιμα στον τελευταίο γύρο, αλλά κατάφερε να σπρώξει την Cooper του έως τη γραμμή τερματισμού, για να κατακτήσει τον τίτλο.
Δύο άκαρπες σεζόν
Ο Brooks θα μπορούσε να έχει παραμείνει στη Ferrari και το 1960, αν και σκεφτόταν ήδη να αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Η Scuderia, όντας επικεντρωμένη στην αλλαγή κανονισμών του 1961 (μετάβαση από κινητήρες 2,5 λίτρων σε 1,5 λίτρου), δεν εξέλισσε το μονοθέσιό της. Από την άλλη, ο Tony Vandervell υποσχέθηκε στον Brooks για το 1960 μια Vanwall με τον κινητήρα τοποθετημένο πίσω, βασισμένη σε μια Lotus 18 του Colin Chapman. Ωστόσο, η υγεία του Vandervell δεν ήταν σε καλή κατάσταση και αυτό επηρέασε το κίνητρό του.
Όταν ο Brooks κατάλαβε ότι το εγχείρημα της Vanwall δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί, η μόνη θέση που είχε απομείνει ήταν αυτή στην ομάδα της BRP (British Racing Partnership). Την είχαν ιδρύσει ο Alfred Moss -πατέρας του Stirling- και ο μάνατζερ του Βρετανού, Ken Gregory το 1957 και το 1960 έγινε η πρώτη ομάδα στην ιστορία που πήρε το όνομα του σπόνσορά της, Yeoman Credit. Η ιδιωτική ομάδα διέθετε την περυσινή Cooper T51, εφοδιασμένη με το αναξιόπιστο κιβώτιο της Colotti και όχι το εργοστασιακό που αποτελούσε μετατροπή μετάδοσης της Citroen. To ιταλικό κιβώτιο είχε κοστίσει το 1959 την ευκαιρία στον Moss να διεκδικήσει τον τίτλο.
Το 1961 ο Brooks έκανε ένα ακόμα λάθος, όπως το είχε χαρακτηρίσει ο ίδιος, καθώς πήγε στην ομάδα της BRM, πεπεισμένος ότι το μονοθέσιο που είχε δει μπροστά του, με τον V8 κινητήρα της, θα είναι γρήγορο. Ωστόσο, δεν το οδήγησε ποτέ κατά τη διάρκεια της σεζόν. Επρόκειτο για την Ρ57 με την οποία ο Graham Hill θα κατακτούσε τον τίτλο την επόμενη χρονιά. Απογοητευμένος από τα πενιχρά αποτελέσματα με την P47/58 και τον κινητήρα της Climax, και όντας πλέον πατέρας, επιχειρηματίας και έχοντας θρηνήσει πολλούς συναδέλφους του, ο Brooks αποφάσισε να δώσει τέλος στην αγωνιστική του καριέρα σε ηλικία μόλις 29 ετών.
Ήταν ο τελευταίος οδηγός που θα διεκδικούσε τίτλο στην F1 με μονοθέσιο που είχε τον κινητήρα τοποθετημένο μπροστά, καθώς το κύμα τεχνολογικής αλλαγής είχε ήδη έρθει. Ο Brooks είχε οδηγήσει μια Cooper με τον κινητήρα πίσω για την ιδιωτική ομάδα του Rob Walker και δεν πίστευε πόσο εύκολη ήταν στο χειρισμό. Κατά την άποψή του, η έλευση των μονοθεσίων με τον κινητήρα τοποθετημένο πίσω ήταν «το ξεκίνημα της μείωσης της σημαντικότητας του οδηγού», καθώς και η μετάβαση της διάρκειας αγώνων από 500 σε 300 χλμ. το 1958.
